Măng cụt là loại trái cây khá phổ biến ở các nước Châu Á như Thái Lan, Mã lai, Indonesia và cả Việt Nam. Ở nước ta giống măng cụt này được trồng khá nhiều ở miền Nam tại các tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long. Giống cây này cho năng suất cao nên được bà con nơi đây trồng rộng rãi. Người tiêu dùng thì bình chọn đây là nữ hoàng của cây ăn trái nhiệt đới vì hình dáng đẹp và hương vị thơm ngon giàu dinh dưỡng của chúng.
Điều kiện sinh thái để măng cụt phát triển
Cây măng cụt ưa nhiệt cao. Nhiệt độ thích hợp cho sinh trưởng là khoảng 25 – 35 độ C. Vượt ngưỡng nhiệt độ trên cây vẫn có thể sinh trưởng nhưng sự phát triển sẽ bị ảnh hưởng lớn, thêm vào đó, khả năng sinh hoa đậu quả là điều khá khó khăn. Nếu dưới 50 độ C, cây sẽ chết hoàn toàn.
Cây măng cụt có thể sinh trưởng ở nhiều loại đất khác nhau nhưng phát triển tốt nhất nếu trồng bằng loại đất sét giàu hữu cơ, tầng canh tác dày, thoát nước tốt và gần nguồn nước tưới. Mặc dù sinh trưởng tốt vùng Đồng bằng Sông Cửu Long tuy nhiên măng cụt không thích hợp trên vùng đất mặn hoặc đất bị nhiễm mặn. Cây măng cụt phù hợp với khí hậu nhiệt đới có nhiệt độ và độ ẩm cao, kết hợp với lượng mưa lớn.
Bộ rễ của măng cụt nông, ngắn và phát triển yếu, chậm nên cần được quang hợp đủ để nhanh phát triển. Tuy nhiên, nếu là cây con thì măng cụt lại không ưa sáng nên cần có lưới che trong râm để tiện phát triển. Khi cây đang trong giai đoạn đầu phát triển (chưa thu hoạch), cây cần được bón đầy đủ phân lân, đạm, kali. Khi cây có quả, cần bón thêm phân bón NPK. Để có thể thu hoạch, cây măng cụt thường được chăm sóc từ 6 – 8 năm.
Những loại cây măng cụt phổ biến
Măng cụt có nhiều loại khác nhau, mỗi loại đều có hình dáng và hương vị riêng biệt. Ở Việt Nam, có hai loại măng cụt phổ biến nhất là măng cụt Lái Thiêu (Bình Dương) và măng cụt nhập khẩu từ Thái Lan.
Măng cụt Lái Thiêu: Giống này thường có cuống to, hình dáng tròn bầu, vỏ màu tím đậm và mang hương vị chua ngọt đặc trưng, gây ấn tượng mạnh mẽ cho vị giác.
Măng cụt Thái Lan: Giống măng cụt này thì thường có cuống nhỏ hơn nhưng dài hơn, vỏ có màu nâu da cam, thịt măng cụt ngọt và múi mềm, dễ nhai và nuốt.
Măng cụt là một loại trái cây giàu chất dinh dưỡng và có nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe.
Trong thịt măng cụt chứa một lượng đáng kể chất đạm, canxi, sắt, photpho và nhiều dưỡng chất khác. Canxi và photpho có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của xương và răng. Sắt là một yếu tố cần thiết cho quá trình sản xuất hồng cầu và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Bên cạnh phần ruột trắng thường được ăn, phần vỏ màu tím sẫm của măng cụt cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa, như các polyphenol và flavonoid. Những chất này có khả năng ngăn chặn sự tổn thương của tế bào do gốc tự do trong cơ thể, từ đó giúp ngăn ngừa ung thư và các bệnh lý khác.
Chứa nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa, măng cụt có khả năng giúp cải thiện và bảo vệ da khỏi nhiều vấn đề, như mụn, nấm, viêm da, do khả năng giảm vi khuẩn và tác động chống viêm. Vitamin C trong măng cụt có tác dụng làm sáng da, giúp da trở nên mịn màng và tươi sáng hơn.
Các chất chống oxy hóa có trong măng cụt giúp ngăn chặn tổn thương của tế bào da do các gốc tự do, từ đó giúp chống lại sự lão hóa da. Ăn măng cụt thường xuyên có thể hỗ trợ trong việc làm chậm quá trình lão hóa da ở tuổi trung niên.
Nếu bạn không đủ thời gian để dọn dẹp nhà cửa bởi bận rộn công việc ngoài xã hội thì đừng quên lựa chọn dịch vụ giúp việc nhà theo giờ của bTaskee. Các chị Ong đảm đang sẵn sàng hỗ trợ bạn dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ mỗi lúc bạn cần. Để bạn và gia đình luôn có không gian sống trong lành, mát mẻ.
Tải ứng dụng bTaskee và đặt lịch trải nghiệm hơn 13 dịch vụ tiện ích gia đình ngay!
Để cây măng cụt phát triển tốt, bạn nên thường xuyên làm cỏ để tạo không gian thoáng cho cây phát triển. Đồng thời giảm bớt tỷ lệ cạnh tranh chất dinh dưỡng của cây.
Ngoài ra, khi mới trồng cây, bạn nên trồng xen canh thêm một số loại cây ngắn ngày như: Đậu xanh, đậu đen, khoai mì,… vừa giúp hạn chế cỏ dại vừa có thêm nguồn thu nhập khác trong quá trình cây măng cụt phát triển chưa thu hoạch.
Măng cụt không quá kén đất, tuy nhiên, loại đất tốt để cây phát triển tốt là đất tơi xốp, dễ thoát nước và giàu chất hữu cơ. Trên các loại đất mặn hoặc nhiễm mặn, măng cụt không phát triển tốt và không thích hợp để trồng.
Cây măng cụt cần được tưới nước đều đặn thường xuyên. Đặc biệt trong giai đoạn đầu khi cây bắt đầu sinh trưởng cây ra mầm non, tán và giai đoạn cây bắt đầu ra quả.
Nếu cây trồng trong những vùng đất khô hạn hoặc làm cây héo bạn cần tưới nước mỗi ngày để giữ độ ẩm cho đất. Tuy nhiên, đừng tưới quá nhiều tránh tình trạng ngập úng, chết cây.
Tùy vào từng thời điểm tuổi cây, đường kính tán lá và tình trạng sức khỏe cây mà bạn sẽ có cách bón phân đúng liều lượng. Thông thường, trong giai đoạn cây đang phát triển, bạn nên bón từ 5 – 10 kg phân chuồng hoai mục. Hoặc bón phân NPK theo liều lượng cụ thể dưới đây để cây được phát triển tốt nhất:
Đồng thời để hạn chế sự mất mát phân do bốc hơi, do nước chảy tràn bằng cách đắp mô, tủ gốc bằng lớp lá cây cỏ khô xung quanh gốc. Tránh bón phân lúc mưa to và lúc không có nước tưới.
Để măng cụt ra hoa sớm và bán được giá cao thì ngay sau thu hoạch tiến hành tỉa cành, bón phân để giúp cây sớm đâm tược non. Khi thấy cây chậm ra tược có thể phun thêm urê trên lá với liều lượng 50-100g/bình.
Khi đọt non được 9-10 tuần tuổi thì rút nước ra khỏi mương vườn và ngưng tưới trong 3-4 tuần, đến khi là có biểu hiện héo thì tiến hành cho nước vào mương và tưới đẫm trở lại: thực hiện 1-2 lần cây sẽ ra hoa. Nếu cây chưa ra hoa có thể tạo khô hạn lại lần 2 để thúc ép cây ra hoa đúng mùa.
Tùy thuộc vào địa hình và điều kiện tự nhiên của khu vực trồng, mật độ trồng cây măng cụt cũng thay đổi, thường dao động từ 7 đến 10 mét giữa các cây, tương đương khoảng 100 đến 200 cây trên một hecta.
Khi chuẩn bị hố trồng, có thể đào với kích thước từ 60 x 60 x 60cm đến 80 x 80 x 80cm để cây thoải mái sinh trưởng.
Sau khi hoàn thành việc đào hố, nên bón lót khoảng 2 – 3kg phân bón hữu cơ OBI – Ong Biển 03 đặc biệt cho mỗi gốc cây. Đảo đều với đất, tưới nước để giữ ẩm cho đất. Sau đó mới bỏ cây trồng, hạt giống giống trồng.
Việc này sẽ giúp cây phát triển tốt hơn và nâng cao khả năng chống lại sâu bệnh hại trong tương lai.
Việc lựa chọn cây gốc để ghép đòi hỏi sự cẩn trọng và kỹ lưỡng. Cần chọn những cây khoảng 2 năm tuổi, có gốc thẳng, phát triển mạnh mẽ, không bị tổn thương bởi sâu bệnh, và đạt chiều cao từ 60cm trở lên (tính từ mặt bầu ươm).
Các cành ghép thường nên là những cành có 3 – 4 cặp lá, khỏe mạnh, không có dấu hiệu của sâu bệnh. Việc lựa chọn cành ghép cần tập trung vào kích thước tương xứng với gốc ghép để đảm bảo sự phù hợp và thành công của quá trình ghép cây.
Cách cắt tỉa cành cho cây măng cụt đòi hỏi sự chính xác và phù hợp để đảm bảo sức khỏe và hình dạng của cây:
Những biện pháp tỉa cành này giúp duy trì sức khỏe và hình dáng lý tưởng cho cây măng cụt, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phát triển và sản xuất trái.
Có hai cách chính để nhân giống măng cụt tại vườn: Gieo hạt và Ghép cành.
Bước 1: Chuẩn bị hạt măng cụt: Chọn những hạt to, mẩy từ quả măng cụt chín không bị sâu bệnh. Tách và rửa sạch phần thịt bao quanh hạt, sau đó gieo vào bầu hoặc liếp ươm cây.
Bước 2: Sử dụng bầu hoặc liếp ươm:
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ: Cần chuẩn bị dao ghép cành, dây nilon tự hủy, gốc ghép và cành ghép.
Bước 2: Chọn cây và cành: Chọn cây khoảng 2 năm tuổi, có gốc thẳng, không bệnh, không bị sâu bệnh hại. Cành ghép nên có 3 – 4 cặp lá, khỏe mạnh.
Bước 4: Chăm sóc cây: Sau khi ghép, che nắng và tưới nước đầy đủ. Khoảng 2,5 – 3 tháng sau, cây sẽ có thể được đưa ra trồng mới.
Quá trình nhân giống măng cụt đòi hỏi sự cẩn thận và kiên nhẫn, đặc biệt là với việc ghép cành. Việc chăm sóc và bảo vệ cây trong quá trình nhân giống cũng rất quan trọng để đảm bảo sự thành công của quá trình này.
Trong số các loại cây ăn trái, măng cụt được coi là dễ trồng hơn do ít bị tác động bởi sâu bệnh. Tuy nhiên, giống cây này cũng hay gặp phải một số bệnh dưới đây:
Nguyên nhân: Do nấm Colletotrichum sp gây bệnh thán thư cho cây măng cụt.
Nguyên nhân: Bệnh do tảo Cephaleuros virescens Kunze gây ra. Thường phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết mưa dầm, vườn trồng cây quá đông và ít chăm sóc.
Nguyên nhân: Bệnh do nấm Pestalotia SP gây ra, thường phát triển mạnh trong môi trường có độ ẩm cao. Nấm này lây lan qua các vết thương cơ giới hoặc qua côn trùng cắn phá.
Ngoài các bệnh thường gặp phổ biến trên, thì trong quá trình chăm sóc và thu hoạch cây còn mắc một số bệnh khác nhưng ít hơn như: Rệp đỏ, sâu vẽ bùa, bọ trĩ, rệp dính,.. Với những loại bệnh này bạn có thể cắt tỉa cành và phun thuốc đặc trị để loại bỏ hoàn toàn những bệnh gây hại.
Thông thường, măng cụt có thể cần từ 3 đến 5 năm sau khi được trồng mới bắt đầu cho trái. Tuy nhiên, trong một số giống măng cụt mới, cây có thể cho trái sớm hơn, khoảng từ 2 đến 3 năm sau khi được trồng.Mùa măng cụt thường bắt đầu từ khoảng tháng 4 đến tháng 6 (tháng 6 là thời điểm măng cụt chín ngon nhất). Tuy nhiên, có thể tùy thuộc vào từng năm, măng cụt có sự chín sớm hoặc chín muộn hơn.
Mùa măng cụt thường bắt đầu từ khoảng tháng 4 đến tháng 6, nhưng thời điểm chín của quả măng cụt phụ thuộc vào biến đổi thời tiết hàng năm. Tùy thuộc vào từng năm, có thể có sự chín sớm hoặc chậm của măng cụt. Tuy nhiên, để thu hoạch quả măng cụt có hương vị ngon nhất, thì thường vào khoảng giữa tháng 6 theo lịch Dương là thời điểm tốt nhất. Lúc này, trái măng cụt thường có màu đỏ ối, hình tròn đầy đặn, mang đậm hương vị ngọt ngào và thơm phức, đem lại chất lượng tốt nhất.
Vừa rồi là những thông tin chi tiết về nguồn gốc, đặc điểm, cách trồng và chăm sóc cây măng cụt cho trái hiệu quả bTaskee chia sẻ để bạn tham khảo. Hy vọng bạn sẽ có những mùa măng cụt bội thu, chất lượng.
Hình ảnh: Canva, cayantrai.org, thegioinongnghiep
Ấn tượng đầu tiên của nhiều người về những quả măng cụt là loại quả vỏ cứng, chát nhưng ruột lại thơm, ngọt mát. Măng cụt là loại trái cây được dùng phổ biến tại khu vực Châu Á, các nước láng giềng Việt Nam như Thái Lan, Mã Lai, Indonesia… cũng là những nước trồng nhiều loại quả này. Ở Việt Nam thì măng cụt được trồng chủ yếu ở miền Nam tại các tỉnh thuộc khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long. Măng cụt là loại quả cho năng suất cao và doanh thu tốt nên rất nhiều người trồng măng cụt, tuy nhiên cần phải biết kỹ thuật trồng và chăm sóc măng cụt nhằm đạt chất lượng mùa vụ tốt.
Măng cụt là một trong những loại trái cây được nhiều người ưa thích. Măng cụt có bắt nguồn từ các nước Myanma, Malaysia, Thái Lan, Indonesia… chủ yếu tập trung phát triển mạnh nhất ở các vùng quốc gia nhiệt đới gió mùa như vùng châu Á. Cây măng cụt sinh sống và phát triển ưa nhiệt đới, ẩm.
Măng cụt được sử dụng và ưa chuộng không đơn giản chỉ vì có hương vị ngon ngọt mà còn có nhiều công dụng cho người sử dụng. Măng cụt có các thành phần vitamin rất tốt giúp chống mệt mỏi, giảm huyết áp, cân bằng dịch dạ dày, giúp cải thiện làn da và cân bằng nhịp tim, nhịp thở… Ngoài ra, măng cụt cũng có công dụng trong làm thuốc chống viêm, chữa tiêu chảy, hen suyễn…
Măng cụt ở Việt Nam được trồng nhiều tại vùng Đồng bằng Sông Cửu Long và Đông Nam Bộ – nơi có đất phù sa màu mỡ và nhiệt độ nóng ẩm quanh năm rất tương thích với điều kiện phát triển của cây.
