Ấn Độ đang thống trị là nước xuất khẩu gạo lớn nhất trên thế giới, chiếm khoảng 40% khối lượng gạo xuất khẩu toàn cầu. Chỉ trong năm 2022, họ đã xuất khẩu gần 22 triệu tấn gạo tới hơn 140 quốc gia. Một phần lớn trong số này là gạo phổ thông có giá trị thấp dành cho các quốc gia có thu nhập thấp như Bangladesh, Nepal, và một số khu vực ở châu Phi gần Sahara. Ngoài ra có thể kể đến những quốc gia có khối lượng gạo xuất khẩu khác như Thái Lan, Việt Nam, Trung Quôc, Brazil…
Thái Lan – nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới 2021
Thái Lan là một trong những cái tên nổi bật trong số các nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Các nước xuất khẩu gạo Thái chủ yếu là Hoa Kỳ, Nam Phi, Angola, Trung Quốc và Nhật Bản. Theo USDA, sản lượng gạo xuất khẩu năm 2021 của Thái Lan dự kiến rơi vào khoảng 6.1 triệu tấn, tăng 400.000 tấn gạo so với cùng kỳ năm 2020.
Mới đây, trong cuộc thi Gạo ngon nhất thế giới năm 2021, gạo thơm Hom Mali của Thái đã đạt vị trí cao nhất. Cuộc thi cũng không có hạng mục giải nhì và giải ba nào. Giải thưởng này đã giúp cho Thái Lan có nhiều lợi thế hơn trên thị trường quốc tế. Theo ông Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan (TREA), đây là sự nỗ lực từ cả hai phía Chính phủ và khu vực tư nhân đã chung tay cải thiện và nâng cao giá trị, chất lượng gạo.
Brazil – vươn lên nằm trong những nước xuất khẩu lớn nhất
Từng là nước nhập khẩu gạo, Brazil đã tiến hành cải tiến và đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu gạo nhờ vào việc mở rộng canh tác. Trong năm 2019, Brazil đã xuất khẩu khoảng 620.000 tấn gạo. Con số này tiếp tục tăng mạnh và đạt khoảng 1 triệu tấn gạo trong 8 tháng đầu năm 2020, thu về 400 triệu USD. Các nước xuất khẩu gạo chủ yếu của Brazil gồm Peru, Venezuela, Cuba và Costa Rica.
Thuế xuất khẩu đẩy giá gạo ở châu Á tăng cao
Theo Statista - một đơn vị thống kê dữ liệu toàn cầu, các nước xuất khẩu gạo lớn trên thế giới vào năm 2021 là Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Pakistan và Mỹ. Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm 40% lượng gạo xuất khẩu của thế giới. Năm ngoái, Ấn Độ đã xuất khẩu 21,5 triệu tấn gạo, đạt mức kỷ lục.
Theo hãng tin Reuters, một đại lý tại thành phố Mumbai (Ấn Độ) của một công ty thương mại toàn cầu cho biết, Ấn Độ là nhà cung cấp gạo rẻ nhất, điều này đã phần nào bảo vệ các nước châu Phi như Nigeria, Benin và Cameroon thoát khỏi áp lực của giá lúa mì và ngô tăng vọt.
Tuy nhiên, Lý Quốc Tường - nhà nghiên cứu tại Viện Phát triển Nông thôn thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc – cho biết, sau khi áp thuế xuất khẩu, "chi phí xuất khẩu gạo của Ấn Độ sẽ tăng lên. Vì lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ chiếm 40% tổng lượng gạo toàn thế giới, động thái này có thể đẩy giá gạo trên thị trường quốc tế tăng cao".
Theo hãng tin Bloomberg, B.V. Krishna Rao - chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ - dự đoán rằng, giá gạo trắng xuất khẩu sẽ vượt mức 400 USD/tấn, trong khi giá tại cửa khẩu ở nước người bán hiện tại là 350 USD.
Còn nhà nghiên cứu Lý Quốc Tường nhận định: "Giá gạo tăng cao sẽ làm gia tăng gánh nặng kinh tế và khiến các nước thu nhập thấp và thiếu lương thực gặp nhiều khó khăn hơn."
Pakistan – một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất
Dù các cuộc khủng hoảng lương thực tại nước này có tồi tệ ra sao thì Pakistan cũng chưa bao giờ cấm xuất khẩu gạo. Hàng năm, nhờ vào việc xuất khẩu gạo, Pakistan thu về khoảng 2 tỷ USD. Trong đó, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất. Kinh ngạch xuất khẩu gạo cho thị trường này đã giúp Pakistan thu về 1.95 tỷ nhân dân tệ trong 10 tháng đầu năm 2021.
Ngoài ra, Pakistan cũng cạnh tranh gay gắt với Ấn Độ trong việc xuất khẩu gạo basmati cao cấp. Do các hạn chế nghiêm ngặt của EU đối với 2 hoạt chất là tricyclazole và carbendazim, Ấn Độ đã mất đi nhiều đơn hàng. Pakistan nhờ đó mà hưởng lợi nhờ vào việc canh tác và xuất khẩu gạo basmati hữu cơ. Hoạt động này thúc đẩy lượng xuất khẩu gạo của Pakistan sang các nước châu Âu lên 470.000 tấn giai đoạn 2020-2021. Dự kiến con số này sẽ còn tăng mạnh.
Bởi là một cường quốc về kinh tế, Hoa Kỳ nổi bật hơn với các ngành công nghiệp như dầu lửa, sắt thép, ô tô,.. hay sự tiến bộ về khoa học công nghệ và sự vững mạnh về tài chính. Tuy nhiên, Hoa Kỳ vẫn là một nước có nền nông nghiệp phát triển vượt bậc.
Năm 2019, Hoa Kỳ đã xuất khẩu hơn 3.5 triệu tấn gạo và trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Theo USDA, xuất khẩu gạo của Hoa Kỳ trong năm 2022 cũng sẽ giảm xuống khoảng 2.5%, khoảng 2.88 triệu tấn bởi do nguồn cung giảm đã đẩy giá thành tăng cao.
Uruguay là nước đứng đầu khu vực Mỹ Latinh trong việc xuất khẩu lúa gạo. Là một nước mà kinh tế chủ yếu dựa vào xuất khẩu nông sản, Uruguay cũng là một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Trong năm 2020-2021, Uruguay đã xuất khẩu khoảng hơn 780.000 tấn gạo. Phần lớn sản lượng gạo được xuất khẩu chủ yếu sang Brazil.
Là một trong những quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, Italia mỗi năm sản xuất khoảng 1.4 triệu tấn gạo. Phần lớn sản lượng đó được dùng để xuất khẩu sang các nước châu Âu – Nơi mà xu hướng tiêu thụ đồ ăn châu Á đang dần tăng lên. Trong năm 2019, khối lượng xuất khẩu gạo của Italia đã đạt hơn 780 nghìn tấn.
Trung Quốc – đất nước có sản lượng gạo lớn nhất thế giới
Trung Quốc, là quốc gia có dân số lớn nhất trên thế giới, đặt nền một thị trường tiêu thụ và xuất khẩu gạo đáng kể, và có vai trò quan trọng trong việc giao dịch gạo trên thế giới. Đặc biệt, Trung Quốc cũng là một trong những quốc gia nhập khẩu gạo lớn. Tuy nhiên, ngày càng nghiêm ngặt hơn về tiêu chuẩn chất lượng, nguồn gốc, và bao bì đóng gói của gạo nhập khẩu.
So với năm trước, Trung Quốc đã đóng góp một phần lớn trong sự gia tăng dự kiến của tổng tiêu thụ gạo trên toàn cầu. Dự báo cho biết tổng tiêu thụ gạo của Trung Quốc đã tăng lên 155,7 triệu tấn, so với con số 5,4 triệu tấn một năm trước.
Các quốc gia mà Trung Quốc thường xuất khẩu gạo chính bao gồm các quốc gia trong khu vực lân cận như Hàn Quốc, Mông Cổ, và Hồng Kông.
Campuchia – Top 10 nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới
Campuchia là nước Đông Nam Á tiếp theo nằm trong top các nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Hạt gạo của nước này hiện có mặt tại 60 quốc gia, chủ yếu là thị trường Trung Quốc (chiếm khoảng 41.9%). Trong giai đoạn 2020-2021, Campuchia đã xuất khẩu khoảng 1.45 triệu tấn gạo. Ngoài Trung Quốc, Campuchia còn xuất khẩu sang một số thị trường khác như các nước Asean và EU…
Trên đây là top 10 nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới 2021. Mỗi nước đều có cho riêng mình những thế mạnh về xuất khẩu khác nhau. Tuy nhiên, tất cả đều phải chịu áp lực nặng nề từ dịch Covid-19. Bảng xếp hạng vì thế có sự chuyển dịch nhẹ. Liệu rằng trong năm 2022, Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững vị trí của mình? Hãy cùng Trung An đón xem nhé.
Việt Nam – Top nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới
Việt Nam xuất khẩu gạo thứ mấy thế giới ? Theo USDA, Việt Nam tiếp tục giữ vững vị trí thứ hai nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới năm 2021. Là một trong những nước phát triển từ nền văn minh lúa nước, gạo vừa là nguồn lương thực chính vừa là mặt hàng xuất khẩu chiến lược. Do đó, Việt Nam cũng là một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 15% tổng sản lượng gạo toàn cầu.
Hiện nay, hạt gạo Việt có mặt trên hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tổng khối lượng và kinh ngạch xuất khẩu gạo Việt trong 11 tháng đầu năm 2021 đạt khoảng 5.7 triệu tấn với 3 tỷ USD. Riêng tháng 11/2021, giá gạo xuất khẩu rơi vào khoảng 527.28 USD/tấn, tăng 7%; trong khi đó giá gạo trong nước vẫn giữ mức ổn định.
Cục An toàn thực phẩm (VFA) cũng dự báo sản lượng xuất khẩu gạo Việt Nam vẫn tiếp tục đạt trên 6 triệu tấn vào năm 2022. Theo nhiều doanh nghiệp, thời điểm cuối năm và cận Tết nguyên đán là khoảng thời gian thấp điểm, hoạt động xuất khẩu có xu hướng chậm lại. Dù các doanh nghiệp đã chủ động hơn đối với các đơn hàng xuất khẩu đến quý I/2022, giá tàu biển vẫn rất cao, ảnh hưởng nhiều việc vận chuyển và nguồn hàng cung ứng.
Là nước đông dân nhất thế giới, Trung Quốc được biết đến là thị trường tiêu thụ và xuất khẩu gạo lớn nhất. Tỷ lệ dự trữ cũng rất cao. Xét về tổng thể, thị trường này chiếm một vai trò quan trọng đối với việc xuất và nhập khẩu. Các nước xuất khẩu gạo chính của Trung Quốc chủ yếu là khu vực lân cận như Hàn Quốc, Mông Cổ, Hồng Kông,…
So với năm trước, Trung Quốc chiếm phần lớn trong tổng mức tăng dự kiến về tiêu thụ gạo toàn cầu. Tổng tiêu thụ gạo của nước này dự báo tăng từ 5.4 triệu tấn, đẩy tổng lượng gạo tiêu thụ tổng thể lên 155.7 triệu tấn. Đồng thời việc sử dụng gạo làm thức ăn chăn nuôi và phục vụ ngành công nghiệp vẫn chiếm đa số mức tăng dự kiến của nước này giai đoạn 2021-2022.
Đáng chú ý là Lệnh 248, 249 đối với các loại nông sản nhập khẩu vào Trung Quốc. Có hiệu lực từ ngày 01/01/2022. Các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn về chất lượng, nguồn gốc xuất xứ, bao bì đóng gói,… lần lượt được đưa ra. Quy định này mở ra thách thức mới cho các doanh nghiệp muốn đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường tỷ dân.
